Chuyện Ukraine : Chiến tranh Mùa Xuân ? – Trần Lý

Trần Lý

Giới Tình báo quân sự Mỹ, NATO, Ukraine.. tất cả đều dự đoán là Nga sẽ mở một cuộc tổng tấn công vào các vị trí của Ukraine vào Mùa Xuân 2023 ?

Tổng thống Ukraine Voldymyr Zelensky cũng cảnh báo Quân dân Ukraine về ý đồ của Nga : ..”Russia will throw everything they have left and everyone they can.. muscles to try turn the tide of war..” (Nga sẽ đánh.. xả láng ?)

Tư lệnh Quân đội Ukraine cho biết : Nga đã tập trung trên 200 ngàn quân để .. ‘đánh một trận Kiev mới’. Các nhà quân sự .. không đồng ý Kiev sẽ là mục tiêu của Nga ?

Institute for the Study of War (ISW) 1/18/2023, đưa ra một bản báo cáo phân tích là Nga đang đặt kế hoạch cho một cuộc tiến công lớn, nhằm ‘lấy lại thế chủ động, chặn trước các cuộc tấn công dành lại đất của Ukraine’. ISW liệt kê một số hành động (có thể xảy ra) của Nga :

Tấn công toàn diện để kiểm soát hoàn toàn vùng Donbass (phía Đông Ukraine) ; Tăng cường cố thủ các phần đất đã chiếm, chống lại các cuộc phản công của Ukraine..
Tấn công từ Belarus (đồng minh của Nga) từ Bắc Ukraine. Belarus đã từng là nơi quân Nga tập trung và huấn luyện từ trước ngày xâm lăng vào Ukraine (Putin đã đến gặp Lukashenko tại Minsk vào tháng 12/2022)

Nga và Belarus tổ chức tập trận chung, kéo dài đến đầu tháng Hai, sử dụng tất cả các phi trường của Belarus và Bộ binh hai nước tập các chiến thuật tấn công cấp Chiến đoàn Cơ giới (mechanized brigade subdivision). Ukraine đã thận trọng tăng cường phòng thủ, chiến hào cùng đặt những chướng ngại vật ; sẵn sàng hơn và dự trù kế hoạch đánh trả khi cần, Các Thành phố gần biên giới Belarus như Chernihiv đều trong tình trạng báo động..Các cây cầu vượt qua sông Dnipro (giữa Belarus và Ukraine) đều bị đánh sập hoàn toàn với mục đích ngăn chặn mọi cuộc tấn công bằng xe tank

Hoạt động quân sự của Nga được dự đoán ‘rất có thể=most likely’ là Nga nhằm chiếm đóng toàn bộ Donbass, bao gồm cả hai khu vực Luhansk và Donetsk. Hai vùng này có chung biên giới với Nga và là 2 trong số 4 Tỉnh mà Nga đã tự tuyên bố sáp nhập vào lãnh thổ của mình (bất hợp pháp)

George Barros, chuyên gia về “Nga sự-vụ” tại ISW, ghi nhận Nga đã tăng cường thêm quân số tại Luhansk , trong cả hai mục tiêu tấn công và phòng vệ”

Donbass là nơi đã xảy ra nhiều trận đánh lớn, kéo dài trong nhiều tháng qua, sau khi Putin bị thất bại nặng trong các mưu toan chiếm đóng nhanh chóng Ukraine, và bị đẩy lui, nhưng vẫn cố chiếm giữ các phần đất đã lấn được, sau khi họ bị buộc phải rút khỏi Thành phố Kherson vào tháng 11.

Nga đã tập trung quân tại vùng phía Đông Donbass, và hầu như đã kiểm soát được toàn bộ Luhansk vào mùa Hè, nhưng Ukraine vẫn giữ được lãnh thổ tại Donetsk, kể cả Thành phố Bakhmut, nơi quân Ukraine đã đẩy lui nhiều đợt tấn công liên tục của Nga. Thị trấn nhỏ phía Đông Soledar đã bị Nga và lực lượng đánh thuê Wagner chiếm sau các cuộc tấn công, trả giá rất nặng về quân số..

Bakhmut là một trọng điểm =hub giao thông của vùng Donetsk và (nếu chiếm được) Nga sẽ có một vị trí chiến lược để tấn công tiếp xa hơn về phía Nam nhằm vào các Thành phố Kramarorsk và Sloviansk

Theo John Herbst của Atlantic Council thì các cuộc tấn công của Nga vào cuối mùa Đông hay đầu mùa Xuân sẽ là những nỗ lực để nhằm kiểm soát toàn bộ Donbass

Tình hình Chiến tranh Ukraine (cho đến ngày 18 tháng Giêng)

Ukraine cũng chờ đợi một cuộc tấn công mới của Nga (dự đoán) sẽ xảy ra tại vùng Donbass qua các hành động của Nga như gia tăng tập trung quân số và tiếp liệu quanh khu vực Luhansk ( chuyển thêm 3 Sư đoàn BB cơ giới (motorised rifle) vào các khu vực quanh Kherson và Zaporizhzhia)

Các mục tiêu quân sự của Nga đều nhắm vào việc chiếm lại (vùng bị đẩy lui) và nếu được sẽ là chiếm thêm các vùng đất của Ukraine.

US National Security Council và Cơ quan Tình báo Quốc Phòng Mỹ đều từ chối bình luận về các tin tức này; Ngũ Giác Đài cho biết đơn giản là : “ we are not going to speculate..on what actions Russia may or may not take..”

Các sửa soạn của Nga, ngoài việc động viên thêm quân trừ bị, huấn luyện quân, kể cả quân ly khai (tại Belarus) ; còn thêm các thay đổi về Chỉ huy quân sự :

Putin chỉ định Tướng Valery Gerasimov, đang là Tham mưu trưởng Quân đội Nga làm Tư lệnh Chiến trường toàn Ukraine và có lệnh riêng của Putin là phải chiếm xong Donbass trước tháng Ba.
Gia tăng sản xuất công nghiệp quốc phòng, nhất là về xe tăng và đạn pháo binh đang bị thiếu hụt..

(Phụ lục 1, tại cuối bài)

Phía Ukraine ?

Ukraine cũng đang phải chuẩn bị cho một cuộc phản công, tiếp theo các đợt phản công trong năm 2022 rất thành công khi tái chiếm lại được Kherson và Kharkiv..

Các chuyên gia quân sự đều đồng ý với binh thuyết : “Phỏng vệ tốt nhất là tấn công” và Ukraine cần phải ‘tiến công’.

“Chưa bên nào .. gần được các mục tiêu dự trù (?) vì Nga còn đang cần chiếm thêm đất đã tạm chiếm được từ khi khởi động xâm lăng 2/2022 ; và Ukraine thì nhất định phải lấy lại các phần đã bị tạm chiếm.. và muốn lấy lại thì phải tấn công, vì ”phòng thủ thì làm sao lấy lại ?”

Cà hai bên đều đang tìm cách ‘lừa nhau’ : không để đối phương biết được ‘mục tiêu’ của mình !.. bên nào sẽ ‘đánh’ trước và đánh vào đâu ?

Thời gian cuối năm 2022 và đầu 2023, Ukraine đã nhận thêm nhiều viện trợ về vũ khí và trang bị , thích hợp cho các cuộc tấn công nhất là về Pháo binh và Chiến xa, Thiết giáp như Leopard 2 và Bradley, Stryker.. (Challenger còn quá ít để hành quân độc lập và Abrams chỉ có thể đến Ukraine .. sau tháng Ba-2023 !)

Ukraine, trước khi nhận Leopard đã gửi kỵ binh đi huấn luyện tại Ba Lan và sẽ tốt nghiệp các khóa điều hành xe sau 6 tuần. Các chuyên viên bảo trì sẽ còn cần thêm thời gian..Leopard chỉ sẵn sàng hành quân phàn công từ đầu tháng Ba ?(thời gian huấn luyện quân thiết giáp Mỹ tại Fort Benning cần đến.. 22 tuần dành cho tân binh) Kỵ binh Ukraine, do kinh nghiệm chiến trường sẵn có trên xe tank Nga, được ‘xuyên huấn’ thu ngắn thời gian rất nhiều (bài học Phi công VNCH khi chuyển đổi từ Skyraider A-1 sang F-5, A-37)

Tuy mục tiêu ‘tối ưu’ của Quân đội Ukraine để tổng phản công phải cần đến 300 xe Leopard, nhưng hy vọng thực tế nhất của Ukraine sẽ chỉ có được khoảng 120 xe sẵn sàng, sớm nhất là vào cuối tháng Hai..

Theo Brent Cooper (Quora-1-25-2023) Ukraine sẽ tấn công tại khu vực phía Nam (xem sơ đồ), trong mùa Đông khi sông Dnieper còn đóng băng ?

Nhóm ‘ủng hộ ly khai’, phe Nga cho rằng :”Quân Ukraine sẽ lợi dụng thời gian , mực nước sông xuống thấp và đóng băng, để vượt sông bằng bộ binh và tấn công (không cần đến chiến đỉnh) vào chiến tuyến Nga tại Zaporizhzhia. Lực lượng Ukraine đã điều chỉnh mức nước của sông Dnieper bằng cách khóa các trạm bơm nước vùng Zaporizhya (Dnipro Hydroelectric station ; Middle Hydrostation) và trạm tại vùng giữa hai thị trấn Dnipro vả Cherkassy (trạm thủy điện Kremenchuk), tất cả đều dọc sông. Mặt sông đóng băng nhanh hơn

Sông Dnieper là chứng ngại thiên nhiên ngăn cách quân Nga và quân Ukraine, chạy qua một loạt các thị trấn trọng yếu cho Chiến trường phía Nam và phía Đông Ukraine : từ Kherson tại Biển Đen đến Zaporizhzhia và sau đó đến tận Kyiv..

Ai đánh trước?

The Guardian (27 tháng Giêng 2023) :

“Quân Nga thông báo họ đã mở một cuộc tấn công mới tại vùng Zaporizhzhia, nhưng bên Ukraine.. không quan tâm. Mặt trận này không thay đổi từ gần 10 tháng, và quân Nga đã xây dựng chiến hào phòng thủ kiên cố, chạy khắp các vùng đồi và thung lũng nông nghiệp.” “Có những dấu hiệu, từ vài tuần trước với các vụ pháo kích của Nga gia tăng, xe tank Nga xuất hiện.. nhưng không có hoạt động của bộ binh ?”

Chiến đoàn 56th Mariupol motorised infantry Brigade của Ukraine, trấn giữ Thị trấn Huliaipole cách Zaporizhzhia 100km về phía Tây, ghi nhận mức độ pháo kích của Nga tăng đến 4000 quả/ngày và xe tăng Nga đã hai lần thăm dò làn ranh phòng thủ của Ukraine nhưng đều bị đẩy lui.. Hai bên đều củng cố lực lượng dọc theo chiến tuyến kéo dài đến cả ngàn cây số (750 mile) .

Quân Nga dựng thêm 2 tuyến phòng ngự gồm các bãi mìn, hầm hố, hào chống tank và các tháp khối bê tông gọi là ‘răng rồng=dragon’s teeth . Một tuyến để bảo vệ đường xe liệu chở tiếp liệu từ Nga đến Mariupol (Nga tạm chiếm). Dân trong làng Polyanivka gần đó đã được lệnh di tản, để Nga lập tuyến phòng thủ. Tuyến phòng ngự thứ nhì nhằm chặn các đường dẫn về Crimea. Các hệ thống phòng ngự được công khai thiết lập trước mắt, nhưng không rõ Nga có mưu tính tấn công gì không ? Tình báo Ukraine theo sát các diễn biến (dựa vào drones, vệ tinh cùng các tin tức do Tình báo điện tử Mỹ) và các việc chuyển quân của Nga từ Crimea vào các vùng Donetsk và Luhansk, đặc biệt là các đơn vị thiết giáp đã âm thầm di chuyển về phía Hulliaipole ? Các đơn vị Nga mời đưa vào khu vực không phải là tân binh, mà là các đơn vị Thủy quân lục chiến chính quy của Nga (vốn được xem là thiện chiến và có tinh thần chiến đấu)

Cũng theo Guardian : Sau gần 1 năm, Cuộc chiến xâm lăng của Nga vào Ukraine đẩ qua 2 giai đoạn không thành công như kế hoạch dự trù.

Giai đoạn đầu : Cuộc tổng tấn công của Nga bị chặn đứng : Mũi tấn công vào Kiev từ phía Bắc bị thua nặng; rồi đến mũi chiếm Kharkiv phải rút bỏ vào tháng 9; sau đó đến lượt Kherson oblast (các khu vực Bắc và Tây) chạy vào tháng 11.
Giau đoản 2 dược cho là ‘attrition’ tung cả ngàn tội phạm được ân xá để cầm súng và lính đánh thuê Wagner chỉ để chiếm vài vùng đất nhỏ quanh Bakhmut và làng định cư có mỏ muối Soledar, kèm theo cuộc chiến phá hoại các cơ sở hạ tầng (điện, nước..) của Ukraine bằng phi đạn tầm xa. Giai đoạn này cũng không được đạt mục tiêu chiến lược, không khuất phục được ý chí kiên cường của dân Ukraine. Nga đã phải dùng đến các phi đạn dự trữ.. Lưới điện bị phá nhưng Ukraine vẫn..còn ánh sáng nhờ hàng chục ngàn máy phát điện đến từ EU

Giai đoạn 3 của Nga..sắp bắt đầu ? Tổng tấn công để ..dành ‘thắng và thua’ rõ ràng hơn ? Nga vẫn sẽ dùng các chiến thuật phối hợp thiết giáp, pháo binh, không quân (!?) và quận dù.. để chiếm các vị trí phòng thủ cố định của Ukraine ?

Các thị trấn đáng lưu ý : Zaporizhzhia là Thành phố có Nhà máy điện nguyên tử

Nga chiếm đóng từ tháng 2 năm 2022

Quân đội Ukraine đang ở trong tình trạng “khẩn cấp”, rất cần mọi tiếp trợ để có thể khởi động tấn công trước, ngăn chặn các mưu tính của Nga, nhưng vẫn phải..chờ ?

Tuy Ukraine nhận được những lời hứa thông báo quân viện về chiến cụ đang trên đường đến Ukraine : hàng trăm chiến xa, xe tank từ Pháp, Thụy Điển, Đức…sẽ đến để Ukraine thành lập các Chiến đoàn kỵ binh ‘tiến công’, nhưng mỗi ‘hệ thống vũ khí’ lại đòi hỏi nhiều vấn đề phức tạp trong bảo trì, tiếp liệu cùng phương thức sử dụng hữu hiệu..Khoảng 20 ngàn quân nhân Ukraine (10% lực lượng quân Ukraine thời bình) đã được huấn luyện tại các nước NATO ) và con số này đang tiếp tục gia tăng rất nhiều trong tháng Giêng 2023.

Chiến thuật của Ukraine là tấn công nhanh vào các vị trí của Nga, nơi yếu nhất.. có lẽ là phía Đông Luhansk ? Đánh nhanh nhưng không cần chiếm giữ đất.. chỉ cắt các đường tiếp liệu và phá hủy các kho tiếp liệu của quân Nga

Tấn công từ nhiều phía (dùng các Chiến đoàn nhẹ phối hợp Bradley và Stryker) trong khi chờ đợi đến khi các Chiến đoàn Tank Leopard sẵn sàng (Challenger chỉ.. làm dáng, phòng thủ KIev ; còn Abrams sẽ..chỉ đến và dùng khi ngừng chiến !) Tấn công vào nhiều mục tiêu..để phân tán đối phương và sẽ chọn mục tiêu nào thực tiễn nhất ?

Phía Đông : Các mặt trận Luhansk và Donetsk , những nơi đã xảy ra các trận đánh khốc liệt trong thời gian gần nay nhất có thể vẫn là chiến địa được cả hai bên chọn trong Cuộc chiến mùa Xuân sắp tới ? (Nga không che dấu mục tiêu của họ trong cuộc chiến này vì nếu thất bại sẽ là mối nhục’ cho Quân Nga). Vì lý do chính trị nên đây rất có thể là chú tâm của Nga trong mùa Xuân..

Ukraine nhận định các điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Nga đáng để tiến công, là các vị trí quanh Kreminna , trung tâm tiếp liệu của Nga..(Chiếm Kreminna, Ukraine có thể cắt đứt các đường tiếp liệu của Nga cho Lushank và Donetsk)

Vị trí chiến lược của Kreminna

Phía Nam : Chiến trường phía Nam được các nhà quân sự cho là có thể quyết ‘thắng-bại’ cho toàn cuộc chiến tranh về mặt quân sự. Dù cho Quân đội Ukraine có mở cuộc tấn công về phía Đông, họ vẫn sẽ phải mở cuộc ‘tổng tiến công về phía Nam,để giải phóng toàn bộ khu vực Kherson và Zaporizhzhia, sau đó tiến về mục tiêu lớn hơn là Crimea.. Một trong con đường của Ukraine sẽ là, tấn công bằng tank từ Hulliaipole về phía Nam với mục tiêu là Melitopol .

(Đây cũng có thể là một mục tiên ‘thầm kín của Nga, khi tấn công vào phía Đông Hulliaipole, nơi ‘bản lề’ giữa Zaporizhzhia và Donetsk (tại điểm chiến lược Velyka Novosilka) ; sau đó tiến xa hơn về phía Bắc để bao vây quân Ukraine,,)

Một mục tiêu nhiều ‘tham vọng’ hơn là.. ‘Đổ bộ vượt sông Dnieper’ , đánh vào Kherson. Đã có những báo cáo quân sự về các trận đánh của Biệt Hải tại các đảo nhỏ nơi cửa sông Dnieper.. Nga đã phải chuyển đến khu vực này ‘80th Arctic Brigade’, thiện chiến của Hạm đội miền Bắc (Nga) để đảm nhiệm phòng thủ ! Ukraine đang tổ chức riêng một Biệt đoàn hải quân dùng các chiến đĩnh do Hoa Kỳ cung cấp để đột kích các vị trí của Nga..

Chờ và chờ ?

Phụ lục 1 : Putin tấn công chớp nhoáng ?